LFCA: Ịghọta Sistemụ Ọrụ Linux - Nkebi 1

Linux Foundation ekpughere asambodo IT ọhụrụ tupu ọkaibe mara dị ka Linux Foundation Certified IT Associate (LFCA). Nke a bụ asambodo ntinye ọkwa ọhụrụ na-elekwasị anya na ịnwale echiche IT ndị bụ isi dị ka iwu nchịkwa sistemụ, igwe ojii, nchekwa, na DevOps.

LFCA: Nlebanya & Ngosipụta Ọmụmụ

Nke a bụ nchịkọta nke ikike na ngalaba nke LFCA ga-achọ ịnwale:

Sistemụ arụmọrụ Linux – Nkebi nke 1
Iwu njikwa faịlụ – Akụkụ 2
Iwu Sistemu Linux – Nkebi nke 3
iwu ịkparịta ụka n'ozuzu - Nkebi 4

Njikwa onye ọrụ Linux – Nkebi nke 5
Jikwaa oge na ụbọchị na Linux – Nkebi nke 6
Jikwaa ngwanro na Linux – Nkebi nke asaa
Nyochaa Metrics Linux Basic - Nkebi 8
Linux Basic Networking – Nkebi nke 9
Ọnọdụ ọnụọgụ abụọ na ọnụọgụ ọnụọgụ Linux - Nkebi 10
LFCA: Mụta klaasị nke oke adreesị IP netwọkụ – Nkebi 11
LFCA: Mụta ndụmọdụ ndụmọdụ nsogbu netwọkụ bụ isi – Nkebi 12

Mụta ihe ndị bụ isi nke Mgbakọ igwe ojii - Akụkụ 13
Mụta Nnweta igwe ojii, Arụmọrụ, yana Nkwalite - Nkebi 14
LFCA: Mụta Mgbakọ na-enweghị nkesa, Uru na Ọnyà – Nkebi 15
LFCA: Mụta ọnụ ahịa igwe ojii na mmefu ego - Nkebi nke 16

Ndụmọdụ nchekwa bụ isi iji chedo Sistemu Linux – Nkebi 17
Ndụmọdụ bara uru maka ịchekwa data na Linux - Nkebi 18
Etu esi emelite nchekwa netwọkụ Linux - Nkebi 19

Nyochaa asambodo LFCA

Asambodo LFCA na-enye ihe ọmụma dị mkpa na sistemụ bụ isi na iwu njikwa faịlụ, iwu netwọkụ & nchọpụta nsogbu, echiche igwe ojii, nchekwa data nke gụnyere sistemụ na nchekwa netwọkụ, yana ntọala DevOps.

Ozugbo ị nwetara ezigbo echiche nke isi wee gafee ule LFCA, ị nwere ike ịtụ anya ibido na LFCE (Linux Foundation Certified Engineer).

Ule LFCA bụ ule ọtụtụ nhọrọ ma na-efu $200. A na-eme ya n'ịntanetị yana onye na-ahụ maka ime ime na-elegide gị anya site na kamera weebụ n'oge niile nọ ọdụ. Mgbe ịgafe ule ahụ, a ga-enye gị baajị LFCA na asambodo nke dị irè maka afọ 3.

Linux Fundamentals

N'akụkụ a nke mbụ, anyị ga-ekpuchi isiakwụkwọ ndị a:

Sistemụ arụmọrụ Linux – Nkebi nke 1
Iwu njikwa faịlụ – Akụkụ 2
Iwu Sistemu Linux – Nkebi nke 3
iwu ịkparịta ụka n'ozuzu - Nkebi 4

Na-enweghị nnukwu mmasị, ka anyị maba n'ime.

Edemede a bụ akụkụ 1 nke usoro LFCA, nke ga-ekpuchi ngalaba na ikike dị mkpa achọrọ maka ule asambodo LFCA.

Ịghọta Linux Operating System

Ka anyị na-amalite, anyị na-eche na ị nwere ike imekọrịta ihe na Windows ma ọ bụ MacOS ma ọ bụ ha abụọ na-arụ ọrụ ịgbakọ gị kwa ụbọchị. Ha abụọ bụ sistemụ arụmọrụ ma ha na-enye gị ohere ịmekọrịta ngwaike & ngwa ngwanrọ nke kọmpụta wee rụọ ọtụtụ ọrụ gụnyere ịchọgharị, egwuregwu, egwu egwu & vidiyo, na mmepe ngwanrọ iji kwuo naanị ole na ole.

Windows bụ sistemụ arụ ọrụ na-ahụkarị yana ọ na-anya oke oke ahịa n'etiti ndị ọrụ desktọpụ. Ọ dị mfe iji na ịmụta ma na-abụkarị ọnụ ụzọ maka ndị mmụta na-eme usoro nwa n'ịmụ ka e si emekọrịta na kọmputa.

N'agbanyeghị ịdị mfe iji yana nkwado maka ọtụtụ ngwaike ngwaike, Windows nwere oke ihe ndọghachi azụ ya. Nke mbu, Windows bu sistemu eji arụ ọrụ sitere na Microsoft, a na-akwụkwa ọtụtụ ngwa sọftụwia dị ka suite Microsoft Office. Nke a na-egbochi ọtụtụ ndị na-enweghị ikike ego iji nweta ikike maka ngwaahịa ahụ.

Otu ihe ahụ bụ eziokwu maka MacOS Apple nke, n'agbanyeghị ọmarịcha ya na nchekwa dị mma, na-abịa na mkpado ọnụahịa dị egwu. N'ezie, a na-akwụkarị ụgwọ ụfọdụ ngwa maka AppStore. Ndị ọrụ na-ajụkarị ịkwụ ụgwọ maka ndebanye aha na-adịghị mma maka ngwa ndị ga-abụ n'efu na nyiwe ndị ọzọ.

Na mgbakwunye, Windows anaghị eguzosi ike n'ihe yana ọ na-adịkarị mfe na mwakpo malware dị ka nje na trojans. Ị nwere ike imefu narị narị dollar iji chekwaa mmemme Antivirus siri ike iji gbochie mbuso agha na mmebi iwu ma ọ bụ soro onye na-ahụ maka akụ na-akwụ ụgwọ maka ịchọpụta na wepụ nje ahụ.

Na mgbakwunye, ngwa nke patches nche na mmelite atụmatụ na-abụkarị usoro dị ogologo. Maka ọtụtụ akụkụ, imelite sistemụ gị nwere ike ịdịru ebe ọ bụla n'etiti nkeji iri atọ ruo otu elekere dabere na nha mmelite ahụ, na nke a na-abụkarị usoro nrụgharị sistemụ.

Linux, dị ka Windows na MacOS bụ sistemụ arụmọrụ ọzọ ejirila oke ifufe weghara ụlọ ọrụ IT. Linux dị ebe niile ma ọtụtụ puku ndị ọrụ na-eji ya kwa ụbọchị.

Sistemụ arụmọrụ gam akporo na-ewu ewu nke na-enye ike ọtụtụ nde smart ngwaọrụ dabere na kernel Linux. Ekwentị Android ọkacha mmasị gị ma ọ bụ smart TV dị n'ime ụlọ gị bụ Linux kwadoro. Nke kachasị mkpa, Linux bụ sistemụ kachasị na ịntanetị, na-ewere oke oke na nyiwe nnabata webụ na sava ịntanetị. Ihe dị ka 90% nke igwe ojii na 99% nke oke ahịa ahịa kọmpụta bụ Linux na-akwado ya.

Yabụ, kedu ka Linux siri bịa?

N'oge a, ọ ga-abụ ihe amamihe dị na ya ma ọ bụrụ na anyị laghachi azụ n'oge wee hụpere n'usoro ọmụmụ nke otu n'ime usoro arụ ọrụ a na-ejikarị eme ihe.

Akụkọ ihe mere eme nke Linux laghachiri na 1960s na AT & T Bell Labs ebe Dennis Ritchie - nna nke asụsụ mmemme C & KenThompson - ọkà mmụta sayensị Kọmputa America - yana ndị mmepe ndị ọzọ na-arụ ọrụ na Multics. Multics bụ sistemu eji arụ ọrụ na-akwado sistemu kọmputa nke isi.

Ndị ọkà mmụta sayensị kọmpụta abụọ ahụ nọ na-achọ ka ha wuo ọtụtụ ndị ọrụ, sistemụ arụmọrụ na-arụ ọrụ nke nwere sistemụ faịlụ hierarchical. Na mbụ, Multics bụ ọrụ nyocha mana ngwa ngwa ghọrọ ngwaahịa azụmahịa. N'ịbụ ndị na-enweghị mmasị na ntụziaka Multics na-ewere, ndị mmepe abụọ ahụ kwadoro usoro nke ha wee malite ịmepụta usoro ọzọ dabere na Multics a na-akpọ UNICS, nke mechara metamorphos na UNIX.

N'ime 1970s na 80s, UNIX ghọrọwanye ewu ewu, ọkachasị na okirikiri agụmakwụkwọ. Nke a hụrụ nnabata ya site n'ọtụtụ ụlọ ọrụ, n'etiti ha Mahadum Berkley California nke mechara gbanwee ọnọdụ ya. Ndị mmepe na Mahadum gara n'ihu na-arụ ọrụ na koodu UNIX wee wepụta BSD, acronym maka mmepe Software Berkeley. BSD mechara kpalie ọtụtụ sistemụ arụmọrụ, ụfọdụ n'ime ha ka na-eji taa dịka FreeBSD na NetBSD.

Na Bells Labs, nyocha na mmepe na UNIX gara n'ihu, na-ebute ụdịdị UNIX ndị ọzọ nke ndị na-ere ahịa nakweere. Agbanyeghị, BSD bụ ama ama karịa ụdị azụmaahịa sitere na Bells Labs.

Ka ọ dị ugbu a, na 1991, Linus Torvalds, onye gụsịrị akwụkwọ na Finland, nọ na-arụ ọrụ na ụdị UNIX nke a na-akpọ MINIX mana o wutere ya na ikike nke ọrụ ahụ. N'ime akwụkwọ ozi o degaara ndị otu ndị ọrụ MINIX, ọ mara ọkwa na ọ na-arụ ọrụ na kernel ọhụrụ nke e mechara kpọọ Linux kernel. O jiri koodu GNU, yana GNU compiler na bash mepụta kernel Linux nke mbụ nwere ike ị nweta ikike n'okpuru ụdị GNU/GPL.

Linux kernel setịpụrụ ụzọ maka mmepe nke narị narị nkesa Linux ma ọ bụ ụtọ. Ị nwere ike nweta nkọwa zuru ezu nke nkesa Linux na-ewu ewu na distrowatch.

Linux bụ sistemụ arụmọrụ mepere emepe. Kedu ihe nke a pụtara? Ọfọn, ọ na-egosi na ị nwere ike ịlele koodu isi iyi Linux, gbanwee ya ma kesaa ya n'efu n'efu. Ndị ọrụ nwere nkà dị ka ndị mmepe nwekwara ike inye aka na koodu ahụ iji mee ka ọ dị mma ma na-adọrọ mmasị karị.

N'ihi nke a, enwere ọtụtụ narị nkesa Linux nwere usoro njikwa ngwugwu dị iche iche, ngwa ngwanrọ, na mmasị a na-ahụ anya. Nkesa Linux, nke a na-akpọ ngwa ngwa dị ka distro, bụ ụdị sistemụ arụmọrụ Linux nke ejiri mmemme, ọba akwụkwọ, ngwaọrụ njikwa na ngwa ndị ọzọ agbakwunyere. E si na Linux kernel nweta nkesa niile.

Ọnụ ọgụgụ dị mma nke RHEL - Red Hat Enterprise Linux - chọrọ ndenye aha maka nkwado, nchekwa, na mmelite atụmatụ.

Enwere ezinaụlọ anọ nke nkesa Linux:

Sistemụ ezinụlọ Debian (dịka Ubuntu, Mint, Elementary & Zorin).
Sistemụ ezinụlọ Fedora (dịka CentOS, Red Hat 7 & Fedora).
Sistemụ ezinụlọ SUSE (dịka OpenSUSE & SLES).
Sistemụ arch (dịka Arch, Manjaro, ArchLabs, na ArcoLinux).

Ụfọdụ n'ime nkesa Linux ewu ewu na nke a na-ejikarị gụnyere:

Ubuntu
Debian
Linux Mint
Fedora
miri
Manjaro Linux
MX Linux
Elementary OS
CentOS
OpenSUSE

Nkesa enyi na enyi mmalite nke akwadoro nke ukwuu maka ndị ọhụrụ na Linux gụnyere Ubuntu, Mint, Zorin OS, na Elementary OS. Nke a bụ n'ụzọ dị ukwuu n'ihi ịdị mma onye ọrụ ha, UI dị mfe ma dị mma, yana nhazi dị elu.

Ụfọdụ ekpomeekpo dị ka Zorin OS yiri ya Windows 10 nke na-eme ka ha dị mma maka ndị ọrụ Windows na-atụgharị na Linux. Ndị ọzọ dị ka Elementary OS na-eṅomi macOS na-eji menu nbinye aka.

Maka ndị ọrụ etiti ma ọ bụ ndị nwere ezigbo nghọta nke Linux, CentOS, Debian na Fedora ga-ezu. Ndị ọrụ nwere oge maara ihe ntinye na ọpụpụ nke nchịkwa sistemụ Linux, ga-enwe ahụ iru ala na-arụ ọrụ na sistemụ Linux dabere na Arch yana Gentoo.

Nkesa Linux ọ bụla bụ ihe pụrụ iche n'ụzọ nke ya n'ihe gbasara gburugburu desktọpụ ma ọ bụ Interface User Graphical (GUI) na ngwa ndabara. Agbanyeghị, ọtụtụ ga-ebuga ngwa ndị na-adịghị na igbe dị ka LibreOffice suite, Thunderbird mail client, GIMP image editọ, na ngwa mgbasa ozi iji malite.

Nkesa Linux nke a na-ejikarị na gburugburu sava gụnyere:

Linux Enterprise Red Hat Enterprise (RHEL)
SUSE Linux Enterprise Server (SLES)
Ihe nkesa Ubuntu
Debian

Linux gụnyere isi ihe ndị a.

Na isi nke sistemụ Linux ọ bụla bụ Linux kernel. Edere ya na C, kernel na-ejikọta ngwaike na ngwanrọ na mmemme dị n'okpuru. kernel na-ejikwa usoro na-agba ọsọ na-ekpebi ndị ga-eji CPU yana ogologo oge. Ọ na-ekpebikwa oke ebe nchekwa nke usoro ọ bụla na-enweta. Na mgbakwunye, ọ na-ejikwa ndị ọkwọ ụgbọala ngwaọrụ ma na-anata arịrịọ ọrụ site na usoro ịgba ọsọ.

The bootloader bụ mmemme nke na-ejikwa usoro booting na sistemụ Linux. Ọ na-ebunye sistemụ arụmọrụ site na draịvụ ike gaa na ebe nchekwa isi. Ihe bootloader abụghị kpọmkwem maka Linux naanị. Ọ dị na Windows na macOS. Na Linux, a na-akpọ bootloader dị ka GRUB. Ụdị kachasị ọhụrụ bụ GRUB2 nke nkesa sistemụ na-eji.

Init, ụdị dị mkpirikpi maka mmalite, bụ usoro mbụ na-agba ọsọ ozugbo agbanyere sistemụ. Enyere ya ID usoro (PID) nke 1 ma ọ na-emepụta usoro ndị ọzọ niile na sistemụ Linux gụnyere daemons na usoro ndabere na ọrụ ndị ọzọ. Ọ na-esi otú christened dị ka nne nke usoro niile. Init na-agba n'azụ ruo mgbe agbanyụrụ sistemụ ahụ.

Sistemu Init izizi gụnyere Sistemu V Init (SysV) na Upstart. E jiriwo init sistemu dochie ya na sistemụ ọgbara ọhụrụ.

Daemons bụ usoro na-agba ọsọ nwayọ n'azụ site na oge sistemụ akpụkpọ ụkwụ. Onye ọrụ nwere ike ịchịkwa daemons na ahịrị iwu. Enwere ike ịkwụsị ha, malitegharịa, gbanyụọ ma ọ bụ mee ka ha nwee ike n'oge buut. Ọmụmatụ nke daemons gụnyere sshd nke bụ SSH daemon nke na-ejikwa njikọ SSH dịpụrụ adịpụ yana ntpd nke na-ejikwa oge mmekọrịta na sava.

Shei Linux bụ interface akara iwu, nke akpọchiri dị ka CLI, ebe a na-eme ma ọ bụ kpọkuo iwu iji rụọ ma rụọ ọrụ nhazi. Akpụkpọ anụ ndị a ma ama gụnyere bash shei (bash) na Z shell (zsh).

Ebe desktọpụ bụ ihe onye ọrụ na-eji emekọrịta ihe na sistemụ Linux. Ọ na-enye GUI (onye ọrụ eserese eserese) nke emere site na ngwanrọ sistemụ windo X. Sistemu windo X (X11, nke a na-akpọkwa X) bụ sistemụ na-enye usoro ngosipụta ma ọ bụ GUI wee kpebie ka ndị ọrụ si emekọrịta na windo, keyboard, òké, na touchpad.

Gburugburu desktọpụ nkịtị gụnyere GNOME, MATE, XFCE, LXDE, Enlightenment, Cinnamon, Budgie, na KDE Plasma. Ndị njikwa desktọpụ nwere akụrụngwa eserese dị ka ndị njikwa faịlụ, wijetị desktọpụ, akwụkwọ ahụaja, akara ngosi na ihe eserese ndị ọzọ.

Gburugburu desktọpụ na-enye gị naanị ngwa ndị bụ isi ka ịmalite. Dị ka Windows ma ọ bụ macOS, ị nwere ike iwunye ngwa maka ojiji kwa ụbọchị. Ndị a gụnyere ngwa dị ka Google Chrome, VLC media player, Skype, LibreOffice suite, DropBox, GIMP image editọ, na na. Ụfọdụ nkesa na-eji Center software nke ha na-ebufe dị ka ụlọ ahịa site na ebe ị nwere ike ibudata ngwa ị chọrọ.

N'oge a, ọ bịara doo anya ihe kpatara Linux ji bụrụ sistemụ arụmọrụ kachasị amasị ọtụtụ ndị ọrụ na ụlọ ọrụ. Ka anyị chịkọta nkenke ụfọdụ uru dị na iji Linux.

Dị ka e kwuru na mbụ, Linux bụ opensource zuru ezu. Ndị ọrụ nwere nkà nwere ike ịlele koodu ahụ, gbanwee ya na-enweghị ihe mgbochi ọ bụla maka ebumnuche ọ bụla ha chọrọ, wee kesaa ya na obodo. Na mgbakwunye, ọtụtụ nkesa - ewezuga ole na ole - nweere onwe ibudata na iji na-akwụghị ụgwọ akwụkwọ ikike.

Windows bụ nke nwe ya na ụfọdụ ngwaahịa ya dị oke ọnụ ahịa. N'oge a, ọnụ ahịa Microsoft Office suite bụ $430. Ikikere Windows Server 2019 na-aga ihe ruru $6,000. MacOS dịkwa oke ọnụ yana ọtụtụ ngwa sitere na ngwa ngwa na-akwụ ụgwọ site na ndenye aha.

Otu uru dị ukwuu Linux na-enye ndị ọrụ ya bụ ikike ịhazi ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ akụrụngwa ọ bụla maka mmasị ha. Ị nwere ike tweak anya na mmetụta gụnyere akwụkwọ ahụaja, onyonyo ndabere, atụmatụ agba, ọdịdị akara ngosi, na ihe ndị ọzọ iji kwalite ọdịdị ha.

Sistemu Linux nwere nkwụsi ike na nchekwa dị mma. Linux adịchaghị mfe ịwakpo yana ị nwere ike ịdaba na malware dị ka nje na trojan ma ọ bụrụ na ị na-emelite sistemụ gị mgbe niile.

N'ihi nchekwa na nkwụsi ike ya, Linux bụ nhọrọ maka gburugburu sava na webụsaịtị, ọdụ data, na ngwa. Ọ na-ewe naanị iwu ole na ole iji tụgharịa sava Weebụ zuru oke n'akụkụ ihe ndị ọzọ dị ka ọdụ data na ngwaọrụ ide ihe. Ihe atụ ama ama bụ nkesa LAMP na-ewu ewu bụ nchịkọta nke sava weebụ Apache, nchekwa data MySQL, na asụsụ ederede PHP.

Site na nkwụsi ike nke Linux na-enye, ọ gaghị adị gị mkpa ịmalitegharị ihe nkesa gị ma e wezụga mgbe ịchọrọ ịme nkwalite kernel. Nke a na-achọpụta oge kacha elu maka sava yana nnweta dị elu.

Ọtụtụ nkesa Linux nwere ikike ịgba ọsọ na PC nwere nkọwa sistemụ dị ala dị ka CPU na RAM. N'ezie, ị nwere ike ịtụte ụfọdụ PC ochie site na ịwụnye nkesa Linux dị fechaa dị ka Linux Lite, Puppy Linux, na AntiX.

Ụfọdụ nwere ike ịgba ọsọ na sistemụ nwere naanị 1GB nke RAM, 512MHZ CPU, na draịvụ ike 5GB. Ihe na-adọrọ mmasị karị bụ na ị nwere ike ịgbasa nkesa ndị a na mkpanaka USB Live ma ka na-arụ ọrụ na-aga.

Isi nkesa Linux dị ka Debian na Ubuntu na-akwado puku kwuru puku ngwugwu ngwanrọ na ebe nchekwa ha. Ubuntu naanị na-anya isi ihe karịrị ngwugwu 47,000. Ị nwere ike ịwụnye ngwa ngwa ngwa site na iji iwu ole na ole na njedebe ma ọ bụ jiri App Centers na-abịa gụnyere na nkesa.

Ọzọkwa, ị nwere ike nweta ngwa dị iche iche na-arụ ọrụ ndị yiri ya dị ka nhazi okwu, nkesa faịlụ, ọdịyo/vidiyo na-egwu foto-edezi, ihe osise na ọtụtụ ihe ndị ọzọ. A na-emebi gị naanị maka nhọrọ ma nwee ike ịhọrọ ngwa dị iche iche iji rụọ ọrụ.

Ndị na-emepe emepe emepe ma na-echekwa sistemụ arụmọrụ Linux bụ ndị na-arụsi ọrụ ike oge niile iji hụ na ị nwetara ihe kachasị mma n'ụzọ ngwa ngwanrọ, mmelite nchekwa na ndozi.

Nnukwu distros dị ka Ubuntu na Debian nwere nnukwu obodo nke ndị mmepe na tọn forums na-enye enyemaka na nduzi nye ndị ọrụ karịsịa mgbe ha zutere ihe isi ike ma ọ bụ ihe ịma aka n'ụzọ.

Nke ahụ bụ nlele anya nnụnụ maka sistemụ arụmọrụ Linux yana ebe ọ nọ na gburugburu kọmpụta na-agbanwe agbanwe. N'ezie, Linux dị ebe niile ma mee akara na-adịghị emebi emebi na ụwa teknụzụ na-agba ọsọ ngwa ngwa nke anyị bi na ya. Ya mere, inweta nkà Linux bụ isi dị mkpa maka ọkachamara IT ọ bụla na-atụ anya ịkwanye ubube na ọrụ IT asọmpi.

Ịmụ Linux ga-emeghe ụzọ maka ubi IT ndị ọzọ dị elu dị ka DevOps, cybersecurity, na Cloud computing. N'isiokwu anyị na-esote, anyị ga-elekwasị anya na iwu Linux bụ isi nke ị kwesịrị ịnwe n'aka gị ka anyị na-aga.